Æde de Jong is Content marketeer | Tekstschrijver | Redacteur | Recensent literatuur & poëzie | Neerlandicus en hij schrijft recensies voor Tzum, Meander & Poëziekrant.
‘Het leven zoals het was en is’
“Ik beleef het leven zoals jij. De alledaagsheid van het leven!” is één lange stroom van gedichten, die niet opgedeeld zijn in afdelingen, maar elkaar in een razend tempo opvolgen en onderweg verhalen over de kleine geneugten van het leven, de dood, ouder worden en hoe mensen zich tot elkaar zouden moeten verhouden.
Deze gedichten worden voorafgegaan door een inleiding, die de context van het werk voor de lezer schetst. Van Damme schrijft ‘doordat anderen zwijgen’, maar ‘wat ik schrijf, schrijf ik voor mezelf’. Tussen alle mogelijke stemmen in de buitenwereld lijkt er dus één te missen – die van de auteur zelf. Deze lacune vult Van Damme met eigen werk, met de bundel: “Ik beleef het leven zoals jij. De alledaagsheid van het leven!” Er blijkt echter geen sprake te zijn van binnenvetten. De auteur staat wel degelijk open voor een weerwoord en andere visies en nodigt lezers met een kritische blik uit deze te uiten.
Nadat Van Damme in de eerste twee gedichten zijn poëtica uiteengezet heeft, dicht hij over de betrekkelijkheid van het leven.
Een lange file
schuift aan, niet voor een idool
Maar voor een wit laken dat ligt op de weg in de ochtendmist
Een koude rilling gaat door mijn lichaam
en ik ben even op de dool
Plots besef ik, wat is een leven vlug weggewist.
Door dit besef wakker geschud, besluit de ik uit het gedicht voortaan steeds van iedereen afscheid te nemen, zolang het nog kan. Zo ook in het gedicht ‘De sleutel’, waarin Van Damme verhaalt over de ik die zijn ouderlijk huis verlaat en dan een sleutel krijgt, zodat dit huis altijd een thuishaven zal blijven. Wanneer zijn ouders er niet meer zijn en hij het huis verkoopt, verliest die sleutel z’n kracht: ‘Je thuishaven is er niet meer / De huissleutel die je jaren geborgenheid gaf … verliest / eensklaps aan kracht’. Het intermezzo midden in de regel waar de drie puntjes voor zorgen en het feit dat er achter veel regels geen punt staat, dragen ertoe bij dat de poëzie een bepaalde rust uitstraalt en tegelijkertijd een zeker ritme mist. Maar soms zijn de gedichten ook wel opzwepend. Het taalgebruik in de bundel is wisselend. Afwisselend zijn de titels in het Nederlands en het Engels en hier en daar zijn wat Franse frases in de gedichten geweven. Sommige gedichten zijn wel erg simpel, maar in het gedicht ‘Go for it’ tapt Van Damme uit een ander vaatje:
Rimpels tekenen
zich stilaan af op je gezicht, afbakenend
Haren worden grijzer, tanend
De trein der traagheid is naderend
Geheugen, snelheid en flexibiliteit zijn
in neerdalende lijn, balend
Vooral het gebruik van het tegenwoordig deelwoord is hier aardig en zorgt voor een soort voortstuwend ritme in deze strofe. Ouderdom lijkt Van Damme – naar eigen zeggen – niet te deren, maar het is wel een onderwerp dat hem bezighoudt en waar hij meerdere gedichten over schreef: ‘De tijd boetseert je lichaam / Jaar na jaar … voelbaar / Strakke lijven … vervlogen tijden’. Toch heeft het gedicht, zoals bijna alle gedichten in de bundel, aan het eind een positieve wending.
Dat is het wezenlijkste karakter van deze gedichten. Het is positieve poëzie, zonder pretenties. Zo nu en dan gaat het werk wel heel specifiek over het leven van de dichter, elders zijn de gedichten wat simpel en is het rijm gezocht, maar een positieve aanstekelijkheid valt deze gedichten niet te ontzeggen.
Van Damme lijkt overal inspiratie op te doen. In het pashokje van een kledingwinkel, door piepende remblokken, op de markt en op het terras, ‘fotokaderkes afstoffen’, patat eten op vrijdag (‘Vrijdag … frietdag / Zoals het iedere goede Belg betaamt’). Maar ook voor engagement blijkt plaats in dit werk. Van Damme weet dit simpel en to the point te verwoorden: ‘Nog 5 jaar geduld / Dan zijn er weer verkiezingen met veel tumult’. Ook mensen die geld belangrijker vinden dan de zaken die er in het leven echt toe doen, worden door Van Damme zachtjes terechtgewezen.
Het gaat niet om wat je ziet, maar hoe je kijkt. De auteur zoomt in op het dagelijks leven en brengt deze uitvergrote werkelijkheid in verhaalvorm over op de lezer. Afwisselend duidt hij zichzelf en de wereld. In een groot gedeelte van de gedichten vertelt Van Damme rechttoe rechtaan hoe hij zich tot de wereld verhoudt. Het zijn waarschijnlijk déze gedichten die Van Damme voor zichzelf schrijft, al kunnen ze natuurlijk altijd een universeel karakter krijgen als genoeg mensen zich erin herkennen. Of iedereen het leven op dezelfde manier beleeft – zoals de titel van de bundel suggereert – is nog maar de vraag, en voer voor psychologen, maar dat Van Damme herkenbare taferelen schetst, is een ding dat zeker is.
Door: Æde de Jong
Guy Van Damme, “Ik beleef het leven zoals jij. De alledaagsheid van het leven!” (2023). Uitgeverij Boekscout.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten